|
1. Κύριε Κοκοτέ, ποια οφέλη προκύπτουν, τόσο για το περιβάλλον όσο και για τον ιδιοκτήτη ξενοδοχείου, από τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (όπως η ηλιακή ενέργεια και οι υδάτινοι πόροι) στις τουριστικές εγκαταστάσεις;
Επιστρέψτε μου να διασκευάσω λίγο την ερώτησή σας: ποια είναι τα οφέλη για το περιβάλλον και τον επιχειρηματία από την εξοικονόμηση ενέργειας, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και από την ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων; Οι απαντήσεις στα ερωτήματά αυτά είναι απλές και περίπλοκες ταυτόχρονα. Για τον επιχειρηματία τα πράγματα είναι μάλλον απλά, καθώς η εξοικονόμηση ενέργειας και η παραγωγή ενέργειας μέσα στην επιχείρησή του έχουν άμεσο οικονομικό αντίκρισμα από τη μειωμένη ανάγκη αγοράς καυσίμων και ηλεκτρικού ρεύματος. Έχει υπολογιστεί ότι με το τωρινό καθεστώς επιδοτήσεων, ο χρόνος απόσβεσης μίας τέτοιας επένδυσης κυμαίνεται γύρω στα από 3 έως 4 έτη, και χωρίς την επιδότηση από 5 έως 7 έτη, ανάλογα με το είδος της επένδυσης (καθώς είναι πολύ αποδοτικότερες επενδύσεις η εξοικονόμηση ενέργειας από την ψύξη με τη χρήση γεωθερμίας και η παραγωγή θερμότητας με ηλιακούς συλλέκτες, ενώ λιγότερο αποδοτικές είναι οι επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά και σε συστήματα ελέγχου φωτισμού).
Όσον αφορά τα οφέλη για το περιβάλλον, αυτά είναι αρκετά πιο περίπλοκα, καθώς και η έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος είναι πολύ σύνθετη έννοια που σημαίνει διαφορετικά πράγματα για κάθε άνθρωπο. Οι επενδύσεις αυτές συμβάλλουν στη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων, και με αυτό τον τρόπο συμβάλλουν στην αποτροπή της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η οποία έχει ήδη πλήξει την παγκόσμια οικονομία και πολλά είδη ζωής, τόσο μέσω φυσικών καταστροφών όσο και με δραστική αλλοίωση των οικοσυστημάτων. Σε πολύ μικρότερο βαθμό, οι επενδύσεις αυτές προστατεύουν το περιβάλλον από την διασπορά τοξικών χημικών, ενώ δε νομίζω ότι προστατεύουν το «αισθητικό» περιβάλλον μας, δηλ. τη μείωση των σκουπιδιών και την αρχιτεκτονική και πολιτισμική κληρονομιά.
Όσον αφορά τα οφέλη από την ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων, τα οφέλη για τον επιχειρηματία εξαρτώνται άμεσα από το κόστος του νερού στην περιοχή του, καθώς το νερό μπορεί κάλλιστα να τελεί σε αφθονία και να μην επηρεάζει αισθητά τα οικονομικά του αποτελέσματα. Αν όμως το νερό είναι ακριβό, όπως στην περίπτωση της Ελούντας όπου κοστίζει περί το 1 € ανά κυβικό, τότε τα οφέλη από την εγκατάσταση αφαλάτωσης θαλασσινού νερού με αντίστροφη όσμωση και ανάκτηση ενέργειας (energy recovery) είναι πολλαπλά: το νερό κοστίζει 60% λιγότερο, είναι πολύ καλύτερης ποιότητας, και ελέγχεται απόλυτα η περιεκτικότητά του σε απολυμαντικά χημικά όπως ακριβώς ορίζει η νομοθεσία. Από τη διαφορά κόστους αποσβένεται η επένδυση σε 3-4 χρόνια, ενώ το περιβάλλον ωφελείται από το γεγονός ότι δεν μεταφέρεται νερό από μεγάλες αποστάσεις και άλλες λεκάνες απορροής, και δεν σπαταλείται ενέργεια σε καύσιμα βυτίων και διάνοιξη κοινόχρηστων δικτύων. Η συνήθης ανησυχία που διέπει το αντικείμενο σχετικά με τη διάθεση του συγκεντρωμένου αλατόνερου από την αφαλάτωση είναι τελείως ανυπόστατη, καθώς όλες οι μελέτες και η προσωπική μου εμπειρία καταδεικνύουν πως η διασπορά του αλατιού στον υπόγειο θαλάσσιο ορίζοντα είναι εξαιρετικά ταχεία και δεν επιφέρει καμία αύξηση της αλμυρότητας στην περιοχή.
2. Ποιες μορφές ανανεώσιμης ενέργειας χρησιμοποιείτε στα ξενοδοχεία σας και τι έχετε παρατηρήσει στην πράξη, όσον αφορά τη μείωση κατανάλωσης καυσίμων, ηλεκτρικής ενέργειας και νερού;
Στα ξενοδοχεία μας έχουμε εγκαταστήσει κεντρικά ηλιακά πεδία 1500μ2 για την παραγωγή θερμού νερού, τόσο για τη θέρμανση όσο και για τη χρήση σε μπάνια, κουζίνες, κ.ο.κ., ενώ ταυτόχρονα όλη μας η ψύξη παράγεται σε κεντρικές εγκαταστάσεις με απόρριψη θερμότητας στη θάλασσα και άρα οικονομία άνω του 40% στο ηλεκτρικό ρεύμα. Μάλιστα, ένα 25% της θερμικής ενέργειας που συλλέγεται από το ξενοδοχείο για την ψύξη το ανακτούμε και το επιστρέφουμε στο ξενοδοχείο μέσω των δικτύων θερμού νερού χρήσης. Το καλοκαίρι η εξοικονόμηση ενέργειας ξεπερνά άνετα το 90% (!) και τηρούμε επιμελές ηλεκτρονικό αρχείο των αποτελεσμάτων αυτών για να παρακολουθούμε την αποδοτικότητα της εγκατάστασης. Οι αφαλατώσεις μας καλύπτουν το 100% των αναγκών του ξενοδοχείου σε ύδρευση, ενώ ο βιολογικός μας καθαρισμός καλύπτει σχεδόν όλη την άρδευση. Ουσιαστικά δεν πληρώνουμε δεκάρα για νερό και ελάχιστα για υγραέριο, ειδικά το καλοκαίρι. Ταυτόχρονα, το πολύ μαλακό νερό ωφελεί πολλαπλά τις εγκαταστάσεις μας, καθώς δεν επικάθονται άλατα στις αντιστάσεις των πλυντηρίων και τις σωληνώσεις γενικά, ενώ τα παγάκια είναι πραγματικά κρυστάλλινα και τα σερβίτσια δεν χρειάζονται γυάλισμα. Και βέβαια, έχοντας κεντρικά ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης, μπορούμε να ξέρουμε ανά πάσα στιγμή τι συμβαίνει στις ηλεκτρομηχανολογικές μας εγκαταστάσεις, τόσο από πλευράς καταναλώσεων όπως και γενικής εύρυθμης λειτουργίας.
3. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρούμε μια ολοένα αυξανόμενη οικιστική και τουριστική ανάπτυξη σε τόπους που δεν μπορούν να αντέξουν άλλη επιβάρυνση, όπως για παράδειγμα στη Μύκονο και τη Σαντορίνη. Στην Κρήτη, όπου βρίσκονται και τα ξενοδοχεία σας, παρατηρούνται ανάλογα φαινόμενα και τι πρέπει να γίνει, κατά τη γνώμη σας, για να υπάρξει τουριστική ανάπτυξη, χωρίς να αλλοιώνεται ο περιβάλλων χώρος και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας ενός τόπου;
Ενδιαφέρουσα η ερώτησή σας, καθώς θέτει το μεγάλο ζήτημα που απασχολεί όλους εμάς που ασχολούμαστε με το περιβάλλον: πώς γίνεται η αειφόρος ανάπτυξη; Από τη μία θέλουμε ανάπτυξη γιατί μοιράζει πλούτο σε πολλά κοινωνικά στρώματα και αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες, ενώ από την άλλη θέλουμε να προστατέψουμε το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Το ζήτημα είναι πρωτίστως πολιτικό, καθώς ουσιαστικά πρόκειται για πολλές κοινωνικές ομάδες που η καθεμία προσπαθεί να προστατέψει τα δικά της συμφέροντα, και στη μέση είναι η πολιτική που προσπαθεί να τους ακούσει όλους και να δώσει τις σωστές λύσεις. Κατά την άποψή μου λοιπόν, εκπροσωπώντας και τον τουριστικό κόσμο και τους επαγγελματίες του περιβάλλοντος, ο μόνος τρόπος να γίνει σωστά η τουριστική ανάπτυξη είναι με σωστό χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και αυστηρό περιορισμό της άναρχης ιδιωτικής δόμησης.
Ο σωστός χωροταξικός σχεδιασμός θα επιτρέψει τη δημιουργία μεγάλων οργανωμένων τουριστικών προορισμών με συγκεκριμένους και αυστηρούς κανόνες διαχείρισης αποβλήτων, κεντρικού ενεργειακού σχεδιασμού και βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, με όλα τα απαραίτητα δίκτυα αποχετεύσεως, βιολογικούς καθαρισμούς, αφαλατώσεις, κλπ. ενώ αν συνεχιστεί η τωρινή κατάσταση θα χτίζει ο καθένας ό,τι του κατέβει, χωρίς αρχιτεκτονική, χωρίς ηλιακά, χωρίς αποχετευτικό δίκτυο, χωρίς τίποτα. Αν είναι δεδομένη η απόφαση της κοινωνίας μας πως επιζητούμε την τουριστική ανάπτυξη σαν πλουτοπαραγωγική δραστηριότητα, που υποθέτω πως είναι, τότε δεν μπορούμε να χτίσουμε μόνον όλες τις απαραίτητες υποδομές (δρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια, τρένα, κλπ.) και να αφήσουμε την ατομική πρωτοβουλία ελεύθερη να κάνει όλη την Κρήτη σαν τη Σταλίδα ή τη Γεωργιούπολη που είναι γεμάτες αυθαίρετες κατασκευές χωρίς καμία σωστή υποδομή, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα της κακιάς συμφοράς και φτηνά ξενοδοχεία που δεν βγάζουν ούτε τα λειτουργικά τους έξοδα και βουλιάζουν στα χρέη. Αυτά είναι που καταστρέφουν το περιβάλλον και τον χαρακτήρα ενός τόπου και όχι τα μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα που κατασκευάζονται με όλους τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης και όλες τις σύγχρονες υποδομές. Αυτή είναι και η μεγάλη πλάνη του περιβαλλοντικού κινήματος: δαιμονολογεί εναντίον της οργανωμένης τουριστικής ανάπτυξης και θεωρεί ότι μόνο με απαγορεύσεις θα μπορέσει να συγκρατήσει την ακατάλυτη δύναμη των νόμων της αγοράς, της προσφοράς και της ζήτησης. Και βέβαια, μην ξεχνάμε ότι υπάρχει ένα τεράστιο έλλειμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην κοινωνία μας γενικά, που ξεκινά από τις παλαιότερες γενεές και συνεχίζεται και με τη νεότερη.
Πολύ συχνά βλέπω πλέον συνεντεύξεις στην τηλεόραση όπου οι συνεντευξιαζόμενοι επαναλαμβάνουν διάφορες γενικολογίες ενώ πασχίζουν να εξηγήσουν τι ακριβώς είναι το περιβάλλον, πώς προστατεύεται, ποια είναι τα μεγάλα ζητήματα και ποιες είναι οι προσωπικές τους δράσεις πάνω στο θέμα.
Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει καθόλου ότι τα προβλήματα του περιβάλλοντος είναι πρωτίστως προβλήματα του ανθρώπου σαν κοινωνία και σαν πολιτισμού, και πως αυτό που απειλείται δεν είναι ο πλανήτης μας – αφού και στο παρελθόν πολλές φορές έχει περάσει από περιβαλλοντικές καταστροφές τεράστιας κλίμακας – αλλά η δικιά μας ποιότητα ζωής, ο δικός μας πολιτισμός, το μέλλον του ανθρώπινου είδους και όλως αυτών των υπέροχων πραγμάτων που καταφέραμε μέσα σε λίγες χιλιάδες χρόνια να φτιάξουμε.
4. Πώς βλέπετε το μέλλον του τουρισμού στη χώρα μας; Ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι το αδύνατο σημείο των Ελλήνων ξενοδόχων και ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν, για να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί σε σχέση με άλλες χώρες; Θα βοηθούσε σε αυτήν την κατεύθυνση η δημιουργία περισσότερων «πράσινων» ξενοδοχειακών μονάδων, που θα λειτουργούν με σεβασμό στο περιβάλλον;
|
| Το μέλλον του τουρισμού στη χώρα μας είναι κατά την άποψή μου λαμπρό. Είναι σωστό αυτό που επαναλαμβάνει συνεχώς η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου ότι έχουμε πολλά εξαιρετικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που δεν έχουμε αξιοποιήσει επαρκώς, οπότε οι δυνατότητες βελτίωσης και ανάπτυξης είναι όντως τεράστιες. Άλλωστε, ο τουρισμός είναι ένας κλάδος της παγκόσμιας οικονομίας με ταχεία ανάπτυξη και όλες οι μελέτες δείχνουν ότι η Ελλάδα διατηρεί και βελτιώνει το κομμάτι που δράττει από αυτή την ολοένα και αυξανόμενη πίτα. Η βασική μας υστέρηση στην ανταγωνιστικότητα είναι στις υποδομές της χώρας γενικά, και κυρίως στην ποιότητα των πυλών εισόδου (πρωτίστως τα αεροδρόμια και δευτερευόντως τα λιμάνια), οπότε εκεί πρέπει να πέσει το μεγάλο βάρος από πλευράς κεντρικού σχεδιασμού.
Όσον αφορά τους επιχειρηματίες τώρα, θα έλεγα ότι αυτοί που κερδίζουν είναι αυτοί που απευθύνονται στον τουρισμό πολυτελείας και αυτοί που χάνουν είναι όσοι μένουν προσκολλημένοι στη μάζα, στην αρπαχτή, στην εποχικότητα, και δεν μπορούν να αποδεσμευτούν από τους χοντρέμπορους που τους εκβιάζουν συνέχεια για χαμηλότερες τιμές. Όσοι επιχειρηματίες επενδύσουν σε ανακαινίσεις, σε spa, σε καλό φαγητό, καλά κρεβάτια, καλό νερό, εκπαιδευμένο προσωπικό και στοχευμένο marketing θα επιτύχουν, ίσως περισσότερο και από την Ελούντα. Τους υπόλοιπους θα τους φάει από μόνη της η αγορά. Αν δεν έχεις στόχο, όραμα, σύστημα, διάθεση, εκπαίδευση και έμφυτη ευγένεια, τότε η τουριστική αγορά δεν είναι για σένα.
Ο σωστός τουριστικός επαγγελματίας λέει «καλημέρα» σε κάθε ξένο που συναντά, μαζεύει τα σκουπίδια που λερώνουν τον τόπο του, μιλά με υπερηφάνεια για τα κτήματα του παππού του και τις καλλιέργειές του, βάζει παραδοσιακή μουσική στο ραδιόφωνο και όχι ελαφρολαϊκά, τρώει το φαί του τόπου του και όχι κρέπες, πίνει τσικουδιά και χορεύει στα πανηγύρια. Όλα αυτά είναι τα ουσιαστικά ελλείμματα της ανταγωνιστικότητάς μας. Τα «πράσινα» ξενοδοχεία είναι αναγκαστικά το μέλλον μας, γιατί ολόκληρο το ανθρώπινο είδος πρέπει να γίνει φιλικό στο περιβάλλον, αλλά σίγουρα έχουμε πολλή περισσότερη δουλειά μπροστά μας. |
|
Ποιος είναι
Ο Φώτης Κοκοτός έχει σπουδάσει Μηχανικός Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge στην Αγγλία και στο UCLA στην Αμερική. Φυσιολάτρης και αθλητής, ασχολείται στον ελεύθερο χρόνο του με ορειβασία, κaνιονιγκ, καγιάκ, σκι βουνού, ιστιοπλοΐα, ιστιοσανίδα, σκι θαλάσσης, καταδύσεις, πόλο, τένις, βόλεϊ, ποδόσφαιρο, αντισφαίριση, γκολφ, μέχρι και ελεύθερη πτώση, κάτι που δεν τον δυσκολεύει ιδιαίτερα, αφού υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως καταδρομέας-αλεξιπτωτιστής. Η οικογένειά του είναι ιδιοκτήτρια τριών πολυτελών ξενοδοχείων στην Ελούντα της Κρήτης (Elounda Mare, Porto Elounda και Elounda Peninsula), ενώ ο ίδιος δραστηριοποιείται ως σύμβουλος-μηχανικός σε μελέτες και ανέγερση κέντρων spa, τουριστικών κατοικιών, και ξενοδοχειακών συγκροτημάτων.
|
